SIN-150206-MA NOUVELLE AMIE.docx UNE NOUVELLE AMIE Ur film sevenet gant : François Ozon (2014). Gant : Romain Duris, Anaïs Demoustier, Raphaël Personnaz (1e47). Normal eo d'ar sinema, milouer ar bed, komz a zañvezioù hag a dreuz ar gevredigezh. Normal eo d'ar sinema enta komz ag an aer fresk a wezha war ar mod da vevañ an darempredoù etre an dud hiziw-an-deiz, etre paotred ha merc'hed, merc'hed ha merc'hed, paotred ha paotred. Ha traoù nevez a vez klevet ha gwelet bemdez. Emberr e c'hello ar wazed dougiñ ive ha genel bugale, skrivet eo er gelaouenn Sciences et Vie ar miz-mañ ! Me ne rin ket, n'on ket en oad evid-se kén ! Un amzer zo bet, un hir a amzer, e veze aotreet traoù zo ha taolet ur ouel a vezh war an traoù arall, a-gaoz ma vezent er-maez ag ar voral. Lezenn ar muiañ niver a lakae ar wask war ar re a sante e oa evite un hent arall da heuliañ. Ha soñj ho peus marse a ganaouenn Georges Brassens hag a lâre : Les braves gens n'aiment pas que L'on suive une autre route qu'eux... Ne gar ket an dud a-feson Pa ya o nesañ difeson... Mad. Setu ur plac'h "normal", dimezet gant ur gwaz "normal" hag ur plac'h "normal" arall dimezet gant ur gwaz arall ken "normal" ive. Hiziw-an-deiz e klask an dud boud normal. Ha perag ? Marse abalamour ma vez kavet muioc'h-mui a dud nad int ket "normal", just a-walc'h. Muioc'h-mui mez pas an oll koulskoude c'hoazh. Neuze e vehe evid lâred d'an darn vuiañ eh omp tre evelte. Mez un esplegadenn arall zo. An c'hoant a normalded-se, daoust ha ne vehe ket evid kuzhad ar pezh a garehe peb unan boud en e greizon ? Da lâred eo boud un den difer, ur boud ne vehe ket par dezhañ er bed a-bezh ? E-lec'h boud normal e karehe peb unan boud dispar, boud un arzour, ur skrivagner lennet, ur sevener-filmoù kouviet da gCannes, ur gouron enoret, ha m'oar-me... Neuze e hunvrehe peb unan boud kalz ne vern petra kentoc'h evid boud "normal". Rag petra a sinifi normal ? Ha n'eo ket boud evel an oll, sentiñ douzh ar pezh a soñj an oll, ober evel an oll, komz evel an oll ? Kopïañ, sentiñ, diambreziñ, plegañ douzh ar lezenn ? Robotoù, machinioù, ardivinkoù, gwikefreoù a c'hell boud normal, normalizet, ha gwell aze, simploc'h ar vuhez gante evel-se. Mez an dud, ha c'hwi ha me ? Pa sellehemp douzhimp evel kroueourion e kavehemp normal boud normal ? Tamm ebed, ne gredan ket. Petra a glask ur c'hroueour ober, mar n'eo ket roiñ d'ar re arall ar pezh ne vo nemetañ gouest da roiñ just a-walc'h ? Moned a ra an traoù war-raog er bed gant ar re o deus degaset un dra nevez, ar pezh n'hell ket an normalded ober. Staget eo an normalded douzh an deñved, an deñved a vegelia gant an tropell, a red gant an tropell, a zebr pa zebr an tropell, a bennfoll pa bennfoll an tropell, an deñved hag a ya d'o c'hraoù pa ya an tropell d'e graou. Ha pa za ar bleiz da zebriñ unan ne fich heni ebed da roiñ dorn dezhañ evid henn tennañ a-zindan dent-lagad ar loen fall. Ma, komzomp ag ar film un tammig, a-hend-arall e vo rebechet din moned da c'haloupad e pradoù re bell a heni ma c'hazeg... Setu ur plac'h hag he doa ur vignonez a-vihanig. Mignoniezh kreñv, mez mignoniezh hebkén etreze. Daet da unan anezhe mervel. Trist an arall, evel-just, ha glac'haret an intañv, kollet zokén, dreist-oll gant ar bebig o doa bet, red roiñ e chutennad dezhañ ingal, chañch e lienoù bemdez-Doue. Paour-kaezh tad ! Pa ya ar plac'h arall d'henn gweled evid roiñ kalonegezh dezhañ e kav... ur vaouez. Erfin he mignon gant dilhad ur plac'h, gant blew ur plac'h ha ruz d'he beg ha rac'h. Peadra da zistabillaad meur a unan. Sekredoù zo e vez dalc'het stard warne er familhoù, mez da beb an amzer e tiskoachont. Siwazh pe pas. Rag ne grede ket ar gwaz-se en em ziskoueziñ evel ma oa. C'hoant en doa da voud ur vaouez, pe d'an nebeutañ da vevañ an tostañ ma c'helle evel ma véw ar maouezi, heb moned beteg kemm e gorf, just chañch dilhad. Setu aze un daolenn a ziskouez dimp an diaezamantoù a c'hell unan bennag nad eo ket evel ar re arall, nad eo ket "normal", ober evid kemer war e souk ha dirag an oll ar pezh a verw ennañ. Ur stourm eo, hag a c'houlenn nerzh, hag a c'houlenn dalc'husted, hag a c'houlenn digoradur-spered gant an hentez ive. Jean-Claude Le Ruyet.20150206b.107D.SIN-150206-MA NOUVELLE AMIE.docx UNE NOUVELLE AMIE Ur film sevenet gant : François Ozon (2014). Gant : Romain Duris, Anaïs Demoustier, Raphaël Personnaz (1e47). Normal eo d'ar sinema, milouer ar bed, komz a zañvezioù hag a dreuz ar gevredigezh. Normal eo d'ar sinema enta komz ag an aer fresk a wezha war ar mod da vevañ an darempredoù etre an dud hiziw-an-deiz, etre paotred ha merc'hed, merc'hed ha merc'hed, paotred ha paotred. Ha traoù nevez a vez klevet ha gwelet bemdez. Emberr e c'hello ar wazed dougiñ ive ha genel bugale, skrivet eo er gelaouenn Sciences et Vie ar miz-mañ ! Me ne rin ket, n'on ket en oad evid-se kén ! Un amzer zo bet, un hir a amzer, e veze aotreet traoù zo ha taolet ur ouel a vezh war an traoù arall, a-gaoz ma vezent er-maez ag ar voral. Lezenn ar muiañ niver a lakae ar wask war ar re a sante e oa evite un hent arall da heuliañ. Ha soñj ho peus marse a ganaouenn Georges Brassens hag a lâre : Les braves gens n'aiment pas que L'on suive une autre route qu'eux... Ne gar ket an dud a-feson Pa ya o nesañ difeson... Mad. Setu ur plac'h "normal", dimezet gant ur gwaz "normal" hag ur plac'h "normal" arall dimezet gant ur gwaz arall ken "normal" ive. Hiziw-an-deiz e klask an dud boud normal. Ha perag ? Marse abalamour ma vez kavet muioc'h-mui a dud nad int ket "normal", just a-walc'h. Muioc'h-mui mez pas an oll koulskoude c'hoazh. Neuze e vehe evid lâred d'an darn vuiañ eh omp tre evelte. Mez un esplegadenn arall zo. An c'hoant a normalded-se, daoust ha ne vehe ket evid kuzhad ar pezh a garehe peb unan boud en e greizon ? Da lâred eo boud un den difer, ur boud ne vehe ket par dezhañ er bed a-bezh ? E-lec'h boud normal e karehe peb unan boud dispar, boud un arzour, ur skrivagner lennet, ur sevener-filmoù kouviet da gCannes, ur gouron enoret, ha m'oar-me... Neuze e hunvrehe peb unan boud kalz ne vern petra kentoc'h evid boud "normal". Rag petra a sinifi normal ? Ha n'eo ket boud evel an oll, sentiñ douzh ar pezh a soñj an oll, ober evel an oll, komz evel an oll ? Kopïañ, sentiñ, diambreziñ, plegañ douzh ar lezenn ? Robotoù, machinioù, ardivinkoù, gwikefreoù a c'hell boud normal, normalizet, ha gwell aze, simploc'h ar vuhez gante evel-se. Mez an dud, ha c'hwi ha me ? Pa sellehemp douzhimp evel kroueourion e kavehemp normal boud normal ? Tamm ebed, ne gredan ket. Petra a glask ur c'hroueour ober, mar n'eo ket roiñ d'ar re arall ar pezh ne vo nemetañ gouest da roiñ just a-walc'h ? Moned a ra an traoù war-raog er bed gant ar re o deus degaset un dra nevez, ar pezh n'hell ket an normalded ober. Staget eo an normalded douzh an deñved, an deñved a vegelia gant an tropell, a red gant an tropell, a zebr pa zebr an tropell, a bennfoll pa bennfoll an tropell, an deñved hag a ya d'o c'hraoù pa ya an tropell d'e graou. Ha pa za ar bleiz da zebriñ unan ne fich heni ebed da roiñ dorn dezhañ evid henn tennañ a-zindan dent-lagad ar loen fall. Ma, komzomp ag ar film un tammig, a-hend-arall e vo rebechet din moned da c'haloupad e pradoù re bell a heni ma c'hazeg... Setu ur plac'h hag he doa ur vignonez a-vihanig. Mignoniezh kreñv, mez mignoniezh hebkén etreze. Daet da unan anezhe mervel. Trist an arall, evel-just, ha glac'haret an intañv, kollet zokén, dreist-oll gant ar bebig o doa bet, red roiñ e chutennad dezhañ ingal, chañch e lienoù bemdez-Doue. Paour-kaezh tad ! Pa ya ar plac'h arall d'henn gweled evid roiñ kalonegezh dezhañ e kav... ur vaouez. Erfin he mignon gant dilhad ur plac'h, gant blew ur plac'h ha ruz d'he beg ha rac'h. Peadra da zistabillaad meur a unan. Sekredoù zo e vez dalc'het stard warne er familhoù, mez da beb an amzer e tiskoachont. Siwazh pe pas. Rag ne grede ket ar gwaz-se en em ziskoueziñ evel ma oa. C'hoant en doa da voud ur vaouez, pe d'an nebeutañ da vevañ an tostañ ma c'helle evel ma véw ar maouezi, heb moned beteg kemm e gorf, just chañch dilhad. Setu aze un daolenn a ziskouez dimp an diaezamantoù a c'hell unan bennag nad eo ket evel ar re arall, nad eo ket "normal", ober evid kemer war e souk ha dirag an oll ar pezh a verw ennañ. Ur stourm eo, hag a c'houlenn nerzh, hag a c'houlenn dalc'husted, hag a c'houlenn digoradur-spered gant an hentez ive. Jean-Claude Le Ruyet.20150206b.107D.