suzanne
SUZANNE
Ur film sevenet gant : Katell Quillevéré (2013).
Gant : Sara Forestier, Adèle Haenel, François Damiens, Paul Harny.
Soñj 'peus marse ag ar film L'Esquive, ar film en doa roet da anavoud Sara Forestier, krennardez neuze, e 2004, gant he farlant didro a vannlew Pariz. Tro he doa bet d'ober filmoù arall, da skwer Gainsbourg e 2009 pe Le nom des gens e 2010, ar rol pennañ dezhi en heni diwezhañ-se. Gwelet e vez ive en un film nevez L'amour est un crime parfait, gant Mathieu Amalric. Ha setu, gant Suzanne, ur film lec'h ma talc'h ar rol pennañ ennañ c'hoazh, ur rol hag a jaoj mat dezhi.
Istoer ur plac'h eo, Suzanne, ur plac'h kollet he mamm dezhi yaouank, hag a glask he lec'h er vuhez etre he c'hoar hag he zad, hennañ chalboter war an hentoù ha nebeud amzer er gêr, pa ya da gas e gamion ag un tu d'an arall e c'hwec'h kogn ar Frañs.
Ur wir vignonez eo he c'hoar, mez dishañval a-grenn ive, muioc'h klasel, muioc'h soubet er vuhez ordinel, an heni a vez bevet gant tud he oad. Ne zisplij ket dezhi redeg war-lerc'h ar baotred, mez daoust dezhi moned da zañsal e chom he-hunan er vuhez.
An tad a garehe a-walc'h roiñ ar pezh a c'hell d'e verc'hed, mez diaez eo dezhañ o c'hompren. E c'hoant zo kentoc'h o desav propig ha chom heb selled douzh o c'hoantoù-gi. Evel-just, pa za dezhañ da ouied ema Suzanne é tougiñ ur bebig, ne gav ket respont deread ebed, nemed jestoù rust.
Setu Suzanne dalc'het enta gant he faotrig. N'eo ket ur c'horf estren dezhi, kariñ a ra Suzanne he c'hrouadur. Mez enni e verw an c'hoant da gaoud ur vuhez arall, ar vuhez n'he deus ket bet amzer da anavoud c'hoazh. Siwazh dezhi, an heni a dosta douti n'eo ket ar gwellañ marse. Ur paotr yaouank eo, dedennet kentoc'h gant ar pezh a zo er-maez ag ar lezenn. Jentil eo ganti, ha marse e vehe bet posubl dezhañ choaz ur vuhez arall ive, mez techet e oa d'en em leuskel da roulad war an devalenn aez en doa anavet dija.
Ha Suzanne, a-gaoz d'he c'harantez evid ar paotr, mez marse ive a-gaoz d'ar lec'h a rae diouver dezhi en he familh, a-gaoz d'ur ranku bennag en he c'heñver, en em laka da heuliañ he c'harantez, heb selled a-dost douzh an hent heuliet gantañ. Ha setu-hi éc'h ober anaoudegezh gant ar prizon, pa oa chomet he c'homper er-maez, en natur, libr ataw.
Ne ziskouez ket Katell Quillevere ar prizon dimp, pe nebeud tre, ha gwell aze. Ar pezh a gont zo santimant Suzanne goude boud treuzet ar momantoù kaled-se. Penaoz he deus kreskaet, penaoz he deus brasaet, petra en deus chañchet enni ? Kompren a ra traoù sur a-walc'h, mez ar pezh en dehe gellet boud simpl e-raog a oa daet da voud diaesoc'h bremañ c'hoazh. Ar liamm gant he faotr da skwer, plaset en ur familh-degemer ha daet da voud brasoc'h bremañ, krennard tuchant.
Ar pezh hon laka da stagañ douzh ar film just a-walc'h eo ar mod ma ro Suzanne da gompren pegement e karehe tostaad douzh he zad, pandeogwir ne oa ket mui he mamm etalti. Mez ne gav ket Suzanne an tu d'henn ober, ha ne gav ket an tad an tu da roiñ d'e verc'h ar pezh a c'houlenn : e garantez-eñv. Hag ar garantez, evid boud gwir garantez, a rank leuskel libr an heni karet. Narenn klask henn lakaad da voud evel ma karehemp henn gweled, mez henn kariñ evid ar pezh ema, heb tamm c'hoant ebed d'henn formatiñ e neb feson. Aliañ ya, mez nompas henn derc'hel, nompas parraad douzh an arall a zisplegañ e ziwaskell. Mez ne vez ket komprenet ar garantez evel-se ataw. Ouzhpenn-se, an termen diaesañ evid-se eo ar grennardiezh, pa glask ar paotr yaouank pe ar verc'h yaouank achap a neizh ar familh, heb boud sur c'hoazh ag ar pezh a garehe ober da vad. Neuze ne oui ket ataw o zud, o c'herent, e-menn ema ar limit, ne ouiont ket, rag n'o deus ket desket. Ober a raont o seizh gwellañ, ha ne vez ket ar gwellañ ataw evid ar c'hrouadur. Setu ur pezh a film. Ur plac'h tener ha kizidig eo ar sevenerez sur a-walc'h, Katell Quillevéré, un hanw brezhoneg dezhi. Gant hiraezh eo e c'hortaimp he c'hentañ film.
Jean-Claude Le Ruyet.20140213a.61C.