SIN-170120-PRIMAIRE.docx PRIMAIRE Ur film sevenet gant : Hélène Angel (2017). Gant : Sara Forestier, Vincent Elbaz (1e45). Ha rekiz eo boud bet skolaerion, pe "kelennerion ar skolioù" evel ma vez lâret bremañ, evid kompren justed ar film-mañ ? A-zivoud an dro-lavar "kelenner ar skolioù" (professeur des écoles) eh eus peadra da farsal un tamm. A-c'houde gwerso e klask ar skolaerion boud anavet en o labour. Gwir eo e oa bet goulennet gante moned beteg ar lisañs, ha n'eo ket beteg ar bac kén. Sañset dezhe, gant ar live-studi-se, tapoud ur renk uhelloc'h, ha tapoud da-heul ur gopr uhelloc'h ive, evel-just, rag dre live ar pae e vez gwelet e pesort mod e vez sellet douzh an dud en o labour gant ar gevredigezh. Kreskigoù zo bet a-fed gopr, mez un titl pompaduz zo bet roet d'ar skolaerion ouzhpenn. E-lec'h "skolaerion" (instit', kwa) e vez graet "kelennerion ar skolioù" anezhe bremañ. Notit mat n'eo ket "kelennerion" hebkén. Lod ag ar gelennerion e vez graet "kelennerion ar skolioù-meur" anezhe (professeurs des universités), mez e gwirionez e vez lâret "profesor" dezhe ha setu toud, tre evel evid ar gelennerion arall, re ar skolajoù ha liseoù. Mez n'eo ket posubl ober "profesor" ag ar skolaerion. Red eo lâred "kelennerion ar skolioù". Petra eo ho micher ? - Kelenner ar skolioù ! Moian ' vehe bet lâred "kelennerion ar skolioù bihan", peogwir e vez ouzhpennet "skolioù-meur" evid ar re arall. Nann, kelennerion ar skolioù, daoust d'o zitl hir, e chom izelloc'h o statud eged heni ar gelennerion arall. Un amzer zo bet nawazh, beteg 1948 me 'gred, e veze paeet ar skolaerion a-live gant kabitened an arme. Kit da weled pegement e vez paeet kabitened an arme hiziw... D'an amzer-se e veze ar skolaer (ar rener d'an nebeutañ), e-mesk pennoù-braz peb kumun vihan, gant ar person, an noter, ar medisinour, ar maer. N'eo ket ur sort hiziw, ne vevomp ket mui er memez bed. Ma, kavet em eus ar film-mañ a-liw gant problemoù ar skol er vro hiziw-an-deiz. Ur renabl ag ar stadiadoù a c'hell boud bevet e ne vern pe skipailh pedagogel. Anw zo ag ar c'hevrivadurioù (évaluations), un torr-penn pemdezieg evid ar skolaerion a rank tremen euriadoù gant an traoù-se. N'eo ket sur e servij d'un dra bennag pouezuz-braz, pa vehe lamet digant ar melestradur ar blijadur da sevel taolennoù ha statistikoù aesoc'h beb ploaz. Anw zo ag ar gerioù ha troioù-lavar nevez, par liez douzh re ar "Précieuses ridicules" en o amzer. Ne vez ket mui lâret stilo mez "benveg skrivuz" (outil scripteur), "kanoe-kaiak" mez « une activité de déplacement d'un support flottant sur un fluide » (war lec'had Le Monde, 16/05/2015). Koll amzer e vehe klask troiñ an dra-se e brezhoneg. Gwelet e vez ive ar pezh a dreuz ar metoù bihan-se, a zo ur skipailh pedagogel. An darempredoù etre an dud, rol ha lec'h ar skoazellerezed. Rol ar familhoù ha penaoz e c'hoari an diaezamantoù-familh war ar vugale. Penaoz e ra ar skolaerion evid labourad gant skolidi diaez ha penaoz e c'hellont bevañ o buhez er-maez ag ar skol. Petra a c'hell un enseller gweled pa za ur wezh beb tri bloaz pe muioc'h e foñs ar sal-klas. Peb skolaer a gelenn hervez e bersonelezh, hervez e skiant-prenet, hervez e spered ive. Lod a zo siriuz en o labour, lod nebeutoc'h. Lod a zo solud, lod n'int ket ha gwell e vehe dezhe boud en ur lec'h arall, pell a-zoc'h bervadur pemdezieg ur c'hlasad. Gant ar vuhez-se e c'heller kompren ema ar vakañsoù un amzer pellaad, diskuizhañ ha nevesaad evid ar re a zo e karg a zazont ar vro, heb boud sortïet ag ar sistem-skol biskoazh, gwezhave. Ha gourc'hemennoù da Sara Forestier, a zo parfed en he c'hoari. Mez arabad ankouaad ar gouloù a splann e daoulagad ar vugale, pa gomprenont, hag an anaoudegezh a c'hellont kaoud evid o mistri. Jean-Claude Le Ruyet.20170120b.195F.