SIN-141219-'71.docx '71 Ur film sevenet gant : Yann Demange (2014). Gant : Jack O'Connell, Paul Anderson, Martin McCann, Sean Harris. Ne oa ket anavet Yann Demange, ur paotr ganet er Frañs ha desavet e Londrez, evel sevener-filmoù. E gentañ film braz eo '71. Lâred a ran kement-mañ deoc'h : a-c'houde gwerso braz n'em boa ket krignet ma ivinoù. Mez douzh gweled e film em eus graet en-dro, azezet em gadoer, direnket ! Pell eo ma zaouzeg vloaz nawazh, ha droed am boa da zoned da weled ar film-mañ, ur film nad eo ket evid ar re vihan... Iwerzhon, braventez ar vro, mor ha menezioù ha deñved ha tonioù kàer ha mouezhioù klouar ar plac'hed hir o blew ; pinvidigezh he sevenadur kozh. Eire, Erin an heni c'hlaz, Iroise (netra da weled gant ur wazh hir bennag, un Hir Wazh ag ar mor, rag Irois a zo galleg kozh hag a sinifi Iwerzhonad pe Iwerzhoniz. La Mer d'Iroise a vehe enta Mor Iwerzhon, hervez an dielloù kavet gant Alan Noac'h e kêrioù Kreiz Breizh). Ya, Iwerzhon : ar baradoez, en ur mod. Mez pas amañ : en ifern en em gavomp, ha diouzhtu kàer. Iwerzhon : amañ e komzer ag ar lodenn a zo e kreiznoz an enezenn, ar lodenn chomet dindan beli Breizh-Veur : an Ulster, pe kentoc'h c'hwec'h kontelezh diwar naw a yae d'ober an Ulster en e bezh. Ha chifroù an titl, '71, zo re ar bloaz 1971, pa oa ar brezel eno en e greñvañ. Brezel etre Katoliked ha Protestanted, brezel etre an emrenerion hag arme ar Rouanez. Ur brezel diabarzh, paduz ha muntruz. Diouzhtu kàer en em gavomp e-kreiz an tàerder, e-kreiz ar feulster. E peb lec'h ema, e kalon peb unan ema, braz ha bihan, yaouank ha kozh, war-greiz an deiz pe e-kreiz an noz. N'eus ket na pemdez na sul er-maez ag he flaer, ag he fallvlaz. Evid disparti an diw gumuniezh e oa bet kaset arme Breizh-Veur du-hont. Gweled a raomp penaoz e vez stummet soudarded an arme-se gant o ofiserion. O, netra estonusoc'h eged ar pezh a ra an oll armeioù er bed. Lakaad ar c'horfoù da souplaad ha da galetaad war un dro, da añdur an traoù kreñvañ, an taolioù startañ, ha lakaad ar speredoù da blegañ, da sentiñ douzh an urzhioù diveget rog, diveget evel pa vehe loened é krial o urzhioù da zeñved evid lakaad da ziwanañ enne o anien bleidi. Ne oa ket du-hont ur brezel klasel. Komzet hor boa ar wezh arall a vrezel an Aljeri : un arme-Stad douzh ur bobl armet. E Bro-Iwerzhon ive e oa damhañval an traoù. Rag n'eo ket soudarded e kave an Tommies anglez diragze pa yaent d'ober o zroiadoù er c'harterioù katolik, mez familhoù a-bezh gwezhave, bugale, tadoù ha mammoù é kas war o lerc'h, é taoliñ mein warne, pe loustoni a beb sort, pa ne veze ket gant armoù e veze tennet warne. Hag ar paourkaezh soudard Hook, hag e krede dezhañ marse e vehe bet moned da sioullaad an traoù en Ulster un dro-bale ag ar re gaerrañ, ne oa ket bet pell e-raog kompren ha kaoud keuz. Rag ar soudard Hook, just é toned ag an Derbyshire, ur rannvro war ar maezoù e Bro-Saoz, bro ar Blouked war a seblant e spered e gamaraded, setu-eñv kollet e ruioù Belfast evel ur glazard goude ur c'hrogad stard gant ar boblañs. Goude ma oa bet lazhet ur c'hamarad dezhañ just etaltañ, setu ar soudard Hook kondaonet da achap par ma c'hell, d'en em guzhad lec'h ma c'hell, rag m'ema paotred an IRA war e lerc'h. Ha gant turubailhoù Hook e splujomp dizale a-blom en neizhiad nàeron e oa Iwerzhon d'an amzer-se. Rag ne oa ket sklaer an traoù, pell alese. A confuse situation, a lâro un ofiser e fin ar film. Diaez da weled splann, hag aez da guzhad traoù ive, pa vez rekiz d'unan bennag pe d'un tu bennag, livañ ar wirionez evel ma kar pe he skoachañ dindan e zrapell. Daoust d'ar feulster diehan, e santomp e c'helle an traoù boud evel-se du-hont, ken gwirhañval ema ar filmañ. Kâz ha kasoni a rae o reuz e peb familh. War fasoù an dud e vezent merket ha ne ra ket ar gasoni braventez an dremmoù. Ne oa ket an den akord gant oberoù e vreur, pe gant re e grouadur. Ar fae, an dizmegañs a astenne o skeud da greizteiz war ar vro. Ur brezel diabarzh e oa. Ne ouiomp ket gant piw ema ar wirionez. Pell eo an arguzennoù o doa lakaet an diw gumuniezh da sevel unan eneb d'an arall. Gant ar film-mañ eh omp e-kreiz lojik ar feulster, ur menier mekanik dall, ur c'hleñved klañv an oll gantañ. En Iwerzhon e oa, ha ne laosk ket ar film an den e peuc'h : c'hoari a ra gant fromoù ar re a vez é selled, an arvesterion. Diaez braz eo chomel da selled heb d'hon diabarzh boud gwallgaset, pa welomp ar pezh a ra an dud pa vez kement a valis gante oll war-lerc'h ar re arall. N'eus ket mui kalz a reolennoù, pa vez bugale e-kreiz ar jeu, entanet kement hag o zud, ha muioc'h c'hoazh gwezhavez, kollet gante, ha da vad kredabl, inosañs o oad. En Iwerzhon e oa, mez en Irak, er Siri pe en Afghanistan ema hañval ive, hiziw... Jean-Claude Le Ruyet.20141219b.101C.SIN-141219-'71.docx '71 Ur film sevenet gant : Yann Demange (2014). Gant : Jack O'Connell, Paul Anderson, Martin McCann, Sean Harris. Ne oa ket anavet Yann Demange, ur paotr ganet er Frañs ha desavet e Londrez, evel sevener-filmoù. E gentañ film braz eo '71. Lâred a ran kement-mañ deoc'h : a-c'houde gwerso braz n'em boa ket krignet ma ivinoù. Mez douzh gweled e film em eus graet en-dro, azezet em gadoer, direnket ! Pell eo ma zaouzeg vloaz nawazh, ha droed am boa da zoned da weled ar film-mañ, ur film nad eo ket evid ar re vihan... Iwerzhon, braventez ar vro, mor ha menezioù ha deñved ha tonioù kàer ha mouezhioù klouar ar plac'hed hir o blew ; pinvidigezh he sevenadur kozh. Eire, Erin an heni c'hlaz, Iroise (netra da weled gant ur wazh hir bennag, un Hir Wazh ag ar mor, rag Irois a zo galleg kozh hag a sinifi Iwerzhonad pe Iwerzhoniz. La Mer d'Iroise a vehe enta Mor Iwerzhon, hervez an dielloù kavet gant Alan Noac'h e kêrioù Kreiz Breizh). Ya, Iwerzhon : ar baradoez, en ur mod. Mez pas amañ : en ifern en em gavomp, ha diouzhtu kàer. Iwerzhon : amañ e komzer ag ar lodenn a zo e kreiznoz an enezenn, ar lodenn chomet dindan beli Breizh-Veur : an Ulster, pe kentoc'h c'hwec'h kontelezh diwar naw a yae d'ober an Ulster en e bezh. Ha chifroù an titl, '71, zo re ar bloaz 1971, pa oa ar brezel eno en e greñvañ. Brezel etre Katoliked ha Protestanted, brezel etre an emrenerion hag arme ar Rouanez. Ur brezel diabarzh, paduz ha muntruz. Diouzhtu kàer en em gavomp e-kreiz an tàerder, e-kreiz ar feulster. E peb lec'h ema, e kalon peb unan ema, braz ha bihan, yaouank ha kozh, war-greiz an deiz pe e-kreiz an noz. N'eus ket na pemdez na sul er-maez ag he flaer, ag he fallvlaz. Evid disparti an diw gumuniezh e oa bet kaset arme Breizh-Veur du-hont. Gweled a raomp penaoz e vez stummet soudarded an arme-se gant o ofiserion. O, netra estonusoc'h eged ar pezh a ra an oll armeioù er bed. Lakaad ar c'horfoù da souplaad ha da galetaad war un dro, da añdur an traoù kreñvañ, an taolioù startañ, ha lakaad ar speredoù da blegañ, da sentiñ douzh an urzhioù diveget rog, diveget evel pa vehe loened é krial o urzhioù da zeñved evid lakaad da ziwanañ enne o anien bleidi. Ne oa ket du-hont ur brezel klasel. Komzet hor boa ar wezh arall a vrezel an Aljeri : un arme-Stad douzh ur bobl armet. E Bro-Iwerzhon ive e oa damhañval an traoù. Rag n'eo ket soudarded e kave an Tommies anglez diragze pa yaent d'ober o zroiadoù er c'harterioù katolik, mez familhoù a-bezh gwezhave, bugale, tadoù ha mammoù é kas war o lerc'h, é taoliñ mein warne, pe loustoni a beb sort, pa ne veze ket gant armoù e veze tennet warne. Hag ar paourkaezh soudard Hook, hag e krede dezhañ marse e vehe bet moned da sioullaad an traoù en Ulster un dro-bale ag ar re gaerrañ, ne oa ket bet pell e-raog kompren ha kaoud keuz. Rag ar soudard Hook, just é toned ag an Derbyshire, ur rannvro war ar maezoù e Bro-Saoz, bro ar Blouked war a seblant e spered e gamaraded, setu-eñv kollet e ruioù Belfast evel ur glazard goude ur c'hrogad stard gant ar boblañs. Goude ma oa bet lazhet ur c'hamarad dezhañ just etaltañ, setu ar soudard Hook kondaonet da achap par ma c'hell, d'en em guzhad lec'h ma c'hell, rag m'ema paotred an IRA war e lerc'h. Ha gant turubailhoù Hook e splujomp dizale a-blom en neizhiad nàeron e oa Iwerzhon d'an amzer-se. Rag ne oa ket sklaer an traoù, pell alese. A confuse situation, a lâro un ofiser e fin ar film. Diaez da weled splann, hag aez da guzhad traoù ive, pa vez rekiz d'unan bennag pe d'un tu bennag, livañ ar wirionez evel ma kar pe he skoachañ dindan e zrapell. Daoust d'ar feulster diehan, e santomp e c'helle an traoù boud evel-se du-hont, ken gwirhañval ema ar filmañ. Kâz ha kasoni a rae o reuz e peb familh. War fasoù an dud e vezent merket ha ne ra ket ar gasoni braventez an dremmoù. Ne oa ket an den akord gant oberoù e vreur, pe gant re e grouadur. Ar fae, an dizmegañs a astenne o skeud da greizteiz war ar vro. Ur brezel diabarzh e oa. Ne ouiomp ket gant piw ema ar wirionez. Pell eo an arguzennoù o doa lakaet an diw gumuniezh da sevel unan eneb d'an arall. Gant ar film-mañ eh omp e-kreiz lojik ar feulster, ur menier mekanik dall, ur c'hleñved klañv an oll gantañ. En Iwerzhon e oa, ha ne laosk ket ar film an den e peuc'h : c'hoari a ra gant fromoù ar re a vez é selled, an arvesterion. Diaez braz eo chomel da selled heb d'hon diabarzh boud gwallgaset, pa welomp ar pezh a ra an dud pa vez kement a valis gante oll war-lerc'h ar re arall. N'eus ket mui kalz a reolennoù, pa vez bugale e-kreiz ar jeu, entanet kement hag o zud, ha muioc'h c'hoazh gwezhavez, kollet gante, ha da vad kredabl, inosañs o oad. En Iwerzhon e oa, mez en Irak, er Siri pe en Afghanistan ema hañval ive, hiziw... Jean-Claude Le Ruyet.20141219b.101C.