LES YEUX JAUNES DES CROCODILES Ur film sevenet gant : Cécile Télerman (2014). Gant : Emmanuelle Béart, Julie Depardieu, Patrick Bruel, Alice Isaaz, Jacques Weber. N'eo ket nevez diskoueziñ istoerioù-familh er sinema. Daoust d'ar familhoù boud gwallgaset er prantad-mañ e chomont kreiz pe diazez ar gevredigezh. Ha nawazh n'eo ket ar familhoù familhoù santel ataw. Ur yuc'h problemoù a gav o orin er familh just a-walc'h, a-gaoz da gerent dibarfed, a-gaoz d'ur vamm re bonner he beli war he bugale, a-gaoz d'un tad na vez ket gwelet jamez er gêr, a-gaoz d'ar jalouzi etre daou vreur pe diw c'hoar, ha m'oar-me c'hoazh pesort traoù kamm. Tennet eo bet senario ar film-mañ a levr brudet Catherine Pancol, memez titl dezhañ, daet er-maez e 2006 ha bet troet e meur a yezh. Amañ e vez diskouezet an dizalbad a c'hell tarzhañ en oad gour gant ar warizi savet etre diw c'hoar adal o oad tenerrañ. Taolennet braw-braz eo bet gant aktored ag an dibab, aktorezed kentoc'h amañ, Julie Depardieu, bresk ha tener, fromuz zokén, hag Emmanuelle Béart, parfed en ur roll rust, heni ur vaouez direizh, ur c'haouiaterez divalaw ha vaen hag a garehe bragal er gevredigezh pa n'eus ket kalz a dra karantezuz en he c'halon. Hi a garahe boud karet, edmeget (admiret) gant ar re arall, hi a garahe en em ziskoueziñ war he zu mad, pa n'eus ket kalz a vraw da kennig just a-walc'h. Ouzhpenn an diw gomedianez-sen ema daw sinalañ ive ur grennardez hag a yay pell en he roll aktorez sur a-walc'h, rag ur vestrez eo dija war ar leurenn : Alice Isaaz, nerzh ganti ur bam. Dirag ar film-mañ e c'hellomp chomel war dachenn ar familh hag analizañ an darempredoù tort a vez kavet enni, n'eo ket an dra-se a ra diouver dimp, siwazh. Kudennoù ar re vraz a za liez ag o bugaleaj ha gelliñ a raont ampouezoniñ buhez an dud pell amzer, beteg o marw gwezhavez. Evid en em zijabliñ anezhe e rank an den ober ur labour paduz, ti ur psikolog bennag pe gant teknikoù arall gouest da deurel ur banne splannder war ar mod ma en deus savet e vuhez. Evid ma chomo hon ti en e sav e rank d'an diazezoù boud solud a-walc'h. Ha mar nend aomp ket da weled a-dost ne ouiimp ket ha solud a-walc'h int. "En em anavit, klaskit gouied piw oc'h" a lâre Sokratez dija, ha gwir eo ataw. Ar faosoni, ar gaou hag an droug a c'hellont ober a vez gwelet diouzhtu, splann a-walc'h war ar skramm gant ar film-mañ, Daoulagad melen ar c'hrokodiled. Nawazh, ne ouian ket re perag, n'on ket chomet pell gant an aferioù-familh a ziskouez boud tem ar film. Er-maez a ved kloz ar familh ema waet ma soñjoù da nijal, beteg ar gevredigezh a-bezh. N'eo ket an dizalbad, n'eo ket an distruj a ra ar gevier en ur familh bennag hebkén am eus-me gwelet aze, mez an ampouezon a vez strewet gant ar gevier er gevredigezh, e-mesk an oll zenion a zo war an douar, en o speredoù. Rag penaoz e vevomp-ni oll, just a-walc'h ? Ha n'eo ket hon modoù da vevañ diazezet war gevier a beb sort ? Bemdez-Doue e vez livet gevier dimp gant ar gwispon ha prest omp da grediñ enne heb muioc'h a ardoù, heb muioc'h a chal, heb muioc'h a atersoù. Nann, ne vezomp ket chalet, daoust dimp gouied, pe daoust dimp santoud d'an nebeutañ n'eo ket tre ar wirionez a vez lâret dimp. Na gant hon gouarnamantoù, na gant ar skol, na gant ar relijionoù, na gant ar vedisinerezh (ar vedegiezh), na gant ar bruderezh, ar reklam evel ma veze lâret gwezharall. Pa oamp bihan e veze lâret dimp ober evel-mañ ha n'eo ket evel-se, komz evel-mañ ha n'eo ket komz evel-se, debriñ kig bemdez evid boud kreñv, tapoud diplomoù evid pignad uhel er gevredigezh. A-benn ar fin e vezemp lakaet da grediñ kentoc'h eged gouied. Aze ema ar gaou brasañ. Ha piw a zo kaoz ? Taoliñ pe teurel ar garez war hon familh a zo aez a-walc'h. Mez liez he deus graet hon familh ar pezh he deus gellet, rag hon tud ive o doa bet problemoù gant o familhoù en o amzer. Dimp-ni kentoc'h, da beb unan ahanimp da glask kompren ar penaoz hag ar perag a beb tra, amañ ha bremañ. En em gompren evid kompren ar bed lec'h ma vevomp, kentañ pazenn evid klask henn treuzfurmiñ marse. E-lec'h ober ar striv-sen e kavomp gwell re liez chomel gant hon modoù da soñjal ha d'ober, heb boud chalet gant fin ar bed é tostaad. Rag petra eo fin ar bed ? Krediñ a raomp e vo achuamant an douar, achuamant hon sevenadur, achuamant an denelezh. Ya, mez daoust ha ne vehe ket kentoc'h achuamant hon buhez personel ? Rag petra zo er-maez ag hon emskiant ? Mar disparisa hon emskiant, hon koustiañs, petra a chomo ag ar bed ? Petra a chomo ag ar bed-mañ mar n'omp ket mui evid henn gwelet, mar n'omp ket mui test anezhañ ? Petra eo ar bed, a-benn ar fin, doueed enkontet, mar n'eo ket ar skeudenn, an imaj hon eus savet anezhañ ? Ha mar hon eus savet ar skeudenn-se war gevier, gevier bet lonket ganimp pe bet savet ganimp, ar pezh zo posubl, evel er film-mañ, petra gortoz a vad ag ar vuhez a glaskomp bevañ ? Mar n'eo ket solud diazezoù hon ti e kouezho un deiz en e boull. Ha n'hor bo ket da glemm, re ziwezhad e vo evid klemm... Setu ar pezh am eus-me gwelet er film-mañ : ur sort fin ar bed, abalamour d'ur gaou, ur gaou anavet, ur gaou savet, ur gaou hag a ra plijadur dimp, mez heb dazont ebed, a-benn ar fin. A-dra-sur ema bet mestrez Emmanuelle Béart evid henn taolenniñ dimp. Ma... Bezomp gae ha laouen memestra : kàer eo an amzer ha kanal a ra an evned er gwez. Mez chomomp war zihun. Jean-Claude Le Ruyet.20140418c.C70.